Najcięższą formę uszkodzeń wywołanych prenatalną ekspozycją na alkohol stanowi Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS) – Fetal Alcohol Syndrome. Alkohol ze względu na swoją toksyczność jest najczęstszą przyczyną zaburzeń neurorozwojowych u rozwijającego się płodu przejawiających się uszkodzeniem mózgu i Ośrodkowego Układu Nerwowego oraz wadami wrodzonymi. Ma to swoje konsekwencje w dalszym życiu, wpływając w istotny sposób na problemy zdrowotne dziecka, problemy w uczeniu się i trudności w zachowaniu, w którym oprócz uszkodzeń ośrodkowego układy nerwowego wstępują również prenatalne i postnatalne zaburzenia wzrostu; dysmorfie twarzy.
Światowy dzień FAS zwany też Dniem Świadomości FAS jest obchodzony corocznie na całym świecie 9 września (09.09 – zestawienie dziewiątek pochodzi od dziewięciu miesięcy ciąży).Oprócz zwrócenia uwagi na problemy osób z Alkoholowym Zespołem Płodowym, ma on na celu uświadomienie przyszłym matkom szkodliwości skutków picia alkoholu w czasie ciąży i jego negatywnego wpływu na rozwój płodu, a w konsekwencji na dalszy rozwój dziecka.
Historia Światowych Dni FAS rozpoczęła się w lutym 1999 r., kiedy trójka rodziców wychowujących dzieci z FAS – Bonnie Buxton, Brian Philcox z Toronto w Kanadzie oraz Teresa Kellerman z Tuscon w USA zadali sobie pytanie: „Czy gdyby rodzice wychowujący dzieci z FAS na całym świecie zebrali się razem, o 9 godzinie 9 dnia 9 miesiąca roku i powiedzieli światu, by pamiętano, że podczas 9 miesięcy ciąży kobieta nie powinna pić alkoholu, to świat by ich posłuchał?” Odpowiedni apel zamieszczony został w Internecie i bardzo szybko zaczęły przyłączać się do niego kolejne osoby, miasta, kraje.
Pierwszy Międzynarodowy Dzień FAS odbył się 9 września 1999 roku w Auckland w Nowej Zelandii.
O godzinie 9.09 rozbrzmiały dzwony w tamtejszym kościele zachęcając do minuty refleksji. Przy udziale wolontariuszy idea ta zaczęła się rozprzestrzeniać na całym świecie, by w 2004 roku trafić także do Polski. Z każdym rokiem zaczęło przybywać środowisk i państw, które podejmowały różnorodne działania zwiększające społeczną świadomość konieczności zachowywania abstynencji w czasie ciąży.
O co chodzi z tym FASD?
Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD) jest nieuleczalnym, niegenetycznym zespołem chorobowym mogącym wystąpić u dzieci, których matki piły alkohol w czasie ciąży. FASD charakteryzują: uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia neurologiczne, opóźnienie rozwoju fizycznego i psychicznego, zaburzenia zachowania, niedorozwój umysłowy, nadpobudliwość psychoruchowa, wady rozwojowe (m.in.: serca i stawów). Skutkiem tych nieprawidłowości mogą być u dziecka trudności z uczeniem się, koncentracją uwagi, pamięcią, zdolnością do rozwiązywania problemów, koordynacją ruchową, zaburzeniami mowy, relacjami z ludźmi i przestrzeganiem normspołecznych.
Deficyty związane ze Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD) mają wpływ na rozwój intelektualny oraz społeczny dziecka także w okresie dorastania i po osiągnięciu dorosłości. Badania populacyjne szacujące rozpowszechnienie FASD przeprowadzone wśród polskich dzieci w wieku od 7 do 9 lat wskazują na występowanie FASD nie mniej niż w 20 przypadkach na 1000 dzieci.
Podejmij działanie!!!
W związku z obchodami Światowego Dnia FAS w dniu 09 września zachęcamy Państwa do zapoznania się z artykułem „Kobiety i alkohol” J. Fudały, znajdujący się w PARPAMEDIA 2007. W artykule możemy przeczytać o tym jakie są modele spożywania alkoholu przez kobiety oraz o ryzyku jakie wywołuje spożywanie przez nie alkoholu.
Kobiety i alkohol
Jak piją kobiety?
Blisko 80% kobiet spożywa alkohol. Kobiety piją średnio znacznie mniej alkoholu niż mężczyźni i znacznie rzadziej doświadczają z tego powodu problemów. Niewiele osób wie, że alkohol działa inaczej (bardziej toksycznie) na organizm kobiety niż mężczyzny i że ryzyko negatywnych konsekwencji spożywania alkoholu przez kobiety jest znacznie większe. Ryzyko to rośnie wraz ze wzrostem ilości wypijanego alkoholu.
W ostatnich latach zauważyć można niepokojącą tendencję – rośnie liczba nadmiernie pijących młodych kobiet i dziewcząt, a ich poziom picia (co do ilości i częstości spożywanego alkoholu) zbliża się do poziomu picia mężczyzn.
Kobiety pijące najwięcej alkoholu to osoby w wieku od 18 do 29 lat, pozostające w stanie wolnym (panny i osoby rozwiedzione), mieszkanki miast (powyżej 50 tys. mieszkańców), uczące się i studiujące oraz bezrobotne. Co dziesiąta kobieta w tym wieku wypija rocznie ponad 7,5l czystego alkoholu, co stwarza ryzyko poważnych szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych.
Ryzyko spożywania alkoholu przez kobiety
- Stężenie alkoholu we krwi zależy od ilości wypitego alkoholu i masy ciała. Kobiety są przeciętnie mniejsze od mężczyzn i mają mniejszą wagę, ale nawet jeśli kobieta waży tyle samo co mężczyzna to po wypiciu identycznej porcji alkoholu jej organizm otrzyma go 40% więcej. Dlaczego?
- kobiety mają więcej tkanki tłuszczowej i mniej płynów w organizmie; ta sama ilość alkoholu zostaje rozpuszczona w mniejszej ilości płynów w stosunku do masy całego ciała,
- kobiety mają w żołądku znacznie mniej niż mężczyźni enzymów odpowiedzialnych za metabolizowanie alkoholu,
- kobiety mają więcej estrogenów, które sprzyjają intensywniejszemu wchłanianiu alkoholu.
- Organizm kobiety wykazuje mniejszą, niż organizm mężczyzny, zdolność do obrony przed negatywnymi konsekwencjami picia alkoholu.
- Ponieważ kobiety słabiej metabolizują alkohol w żołądku, większa jego ilość dociera do wątroby. Powoduje to jej niszczenie. Rozwój dysfunkcji wątroby występuje u kobiet po krótszym okresie picia i po mniejszych dawkach alkoholu niż u mężczyzn.
- Alkohol powoduje u kobiet silniejsze dysfunkcje mózgu; zakłóca bardziej i jakościowo inaczej zdolności psychomotoryczne. Dotyczy to zwłaszcza osłabienia zdolności radzenia sobie z działaniami złożonymi (np. kierowaniem samochodem).
- Pijące nadmiernie kobiety są bardziej narażone na upośledzenie funkcji poznawczych niż nadużywający alkoholu mężczyźni.
- Alkohol zaburza funkcje hormonalne, co może zakłócić cykl miesiączkowy.
- U kobiet pijących ryzykownie występuje zwiększone zagrożenie nowotworem sutka.
- Alkohol wypłukuje wapń z organizmu i zakłóca metabolizm witaminy D. Nadużywanie alkoholu przez kobiety zwiększa predyspozycję do ostrych form osteoporozy i powoduje o wiele większą podatność na złamania kości (zwłaszcza w okresie menopauzy).
- Skutkiem nadużywania alkoholu przez kobiety może być brak zainteresowania seksem, oziębłość płciowa i niezdolność do przeżywania orgazmu.
- Ryzykowne spożywanie alkoholu przez kobiety może być przyczyną występowania zaburzeń nastroju, zwłaszcza o charakterze lękowym i depresyjnym.
- Każda ilość alkoholu spożywanego przez kobiety w ciąży działa toksycznie na rozwijające się w ich łonie dziecko. U kobiet pijących alkohol podczas ciąży znacznie wcześniej występują przedwczesne porody oraz poronienia.
- Ryzyko szkód zdrowotnych pojawia się już wtedy, gdy kobieta wypija dziennie więcej niż dwie standardowe porcje alkoholu (czyli 1 półlitrowe piwo, kieliszek wina o pojemności 200ml, czy 60ml wódki). Trzy standardowe porcje alkoholu dziennie powodują u kobiet zaburzenia zdrowia, które występują u mężczyzn pijących więcej niż dziewięć porcji czystego alkoholu dziennie.
- Kobiety nadmiernie pijące są częściej niż pijący nadmiernie mężczyźni ofiarami:
- wypadków,
- urazów,
- przemocy fizycznej,
- gwałtów i nadużyć seksualnych.
- Picie alkoholu zwiększa natężenie zachowań ryzykownych, w tym seksualnych, co pociąga za sobą zagrożenie przemocą seksualną, zakażeniami czy niechcianą ciążą.
Reasumując, alkohol niesie wiele negatywnych skutków zdrowotnych dla każdej osoby, która go spożywa, ale kobiety są szczególnie narażone na jego zgubne wpływy. Jednocześnie kobiety, które są w szczególnym momencie swojego życia, tj. w okresie ciąży ponoszą ryzyko zdrowotne, które dotyka je bezpośrednio, ale co nie mniej ważne, ponoszą odpowiedzialność za zdrowie fizyczne i psychiczne swoich nienarodzonych dzieci. Najpoważniejszym skutkiem spożywania alkoholu przez kobietę w ciąży jest prawdopodobieństwo urodzenia się dziecka z alkoholowym zespołem płodowym (FAS) bądź spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD) w zależności od różnych czynników epigenetycznych oraz m.in. dawki i okresu spożywanego alkoholu w czasie trwania ciąży. Z tego właśnie względu jedynym środkiem zapobiegającym urodzeniu się dziecka z jednym bądź drugim syndromem jest całkowita abstynencja podczas ciąży.
