Dobre praktyki: WIZYTA STUDYJNA w WOTUW w Poznaniu i Stowarzyszeniu MONAR, Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Poznaniu

Szanowni Państwo,

Miło nam poinformować o zrealizowanej na początku miesiąca wizycie studyjnej pracowników Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Lublinie.

Pracownicy Regionalnego Punktu Diagnozy i Terapii FAS/FASD w Lublinie oraz Ekspert Wojewódzki ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii w województwie lubelskim odbyli na początku marca (1-4.03.2023 r.), krótką wizytę w Poznaniu zapoznając się z ofertą leczenia, terapii i pomocy realizowaną przez poznańskie instytucje i organizacje pracujące w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom. Wizyta studyjna dała bezpośrednią możliwość poznania działań podejmowanych przez Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia (WOTUW) i Stowarzyszenie MONAR, Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Poznaniu. Jednocześnie spotkanie z Panem Jackiem Sobczakiem – Ekspertem Wojewódzkim ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii w województwie wielkopolskim było okazją do zapoznania się z bogatą ofertą i działaniami realizowanymi w całym regionie.

Z działaniami Stowarzyszenie MONAR, Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Poznaniu zapoznała nas Pani Jagoda Gierczyk – Dyrektor Poradni i jednocześnie psycholog, certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień. Sama Poradnia to samodzielnie stojący budynek usytuowany w dobrym węźle komunikacyjnym, co jest nie do przecenienia ze względu na coraz liczniej zgłaszających się klientów. Poradnia choć oferuje wiele form wsparcia, a spotkania i zajęcia grupowe odbywają się dość licznie stale cierpi na niedobór czasu i miejsca do prowadzenia swoich działań. Jak powiedziała nam Pani Dyrektor, w kolejce czeka stale około 300 osób, a terminy rozpoczęcia działań terapeutycznych to często kilka miesięcy. W ofercie Poradni znajdują się programy współfinansowane przez Krajowe Biuro do spraw Przeciwdziałania Narkomanii wśród których można wyróżnić:

• Program FreD goes Net,
• Program psychoterapii i rozwoju osób z uzależnieniem behawioralnym i ich rodzin,
• Poradnictwo rodzinne
• Indywidualne wsparcie terapeutyczne
• Grupa warsztatowa dla osób z uzależnieniem behawioralnym
• Grupa wsparcia dla członków rodzin z uzależnieniem behawioralnym
• Grupa rozwoju osobistego dla młodzieży z uzależnieniem behawioralnym

Są też dostępne programy współfinansowane przez Urząd Miasta Poznania, wśród których znajduje się

• Program Quo Vadis
• Diagnoza i terapia indywidualna dla dorosłych
• Diagnoza i terapia indywidualna dla dzieci i młodzieży
• Grupa młodzieżowa z elementami dramaterapii
• Porady prawne

Poradnia oferuje również spotkania ze specjalistami różnych dziedzin, w tym:

• Wizyty u lekarza psychiatry, dostępne stacjonarnie i w formule teleporady. Wizyty odbywają się w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia.
• Bezpłatne konsultacje z prawnikiem. To oferta zarówno dla osób doświadczających przemocy, jak i tych zderzających się z uzależnieniem bliskich, którzy muszą zająć się stroną prawną życia swojego i swoich dzieci. Prawnik zapewnia pomoc w uporządkowaniu sytuacji prawnej beneficjentów w sprawach cywilnych, rodzinnych i karnych. Zajmie się wskazaniem i informowaniem o możliwych, dalszych krokach prawnych w celu unormowania statusu prawnego oraz poprawy sytuacji życiowej.

W ofercie Poradni MONAR znaleźć można też:

• Pracownię komputerową. To forma terapii zajęciowej w pracowni komputerowej prowadzona przez dyplomowanego terapeutę zajęciowego. Spełnia ona podwójną rolę. Po pierwsze to aktywizacja i motywacja, pokazanie możliwości, rozwijanie zainteresowań, otwarcie na „nowe i lepsze”, wsparcie, uświadamianie mocnych stron, skuteczności i wpływu oraz kształtowanie poczucia własnej wartości poprzez wzrost samodzielności i samodecydowania. Po drugie – edukacja, wzrost kompetencji w obszarze technologii cyfrowych, ułatwienie/umożliwienie powrotu do szkoły czy podjęcia pracy a także konstruktywnego, zdrowszego spędzania czasu. Beneficjenci mogą nauczyć się wielu przydatnych umiejętności, co jest niezmiernie ważne w kształtowaniu prawidłowej postawy społecznej. Ułatwiamy w ten sposób powrót do szkoły, z nowo nabytymi umiejętnościami klienci Poradni mają większe szanse na znalezienie pracy czy też pracy na własny rachunek. Zajęcia indywidualne odbywają się w siedzibie Poradni, dostosowane są do potrzeb i możliwości każdego beneficjenta.
• Kafejkę Internetową, która przeznaczona jest dla osób chcących pod opieką terapeuty zajęciowego przećwiczyć posiadane umiejętności, sprawdzić swoją zaradność i samodzielność, zapisać się do szkoły czy poszukać pracy. 
• Warsztaty Rozwoju Osobistego, które cieszą się dużą popularnością i stąd realizowane są kolejne edycje tej formy pomocy. To dwudniowe warsztaty, skierowane na:
• budowanie bardziej satysfakcjonujących relacji z ludźmi,
• poznawanie sposobów komunikacji i ich wpływ na relacje interpersonalne,
• rozwijanie umiejętność radzenia sobie z emocjami.
• Spotkania Anonimowych Narkomanów. Obecnie prowadzone są spotkania polskiej grupy AN oraz spotkania ukraińskiej grupy AN . Nie obowiązują zapisy na te grupy, wystarczy przyjść w godzinach odbywających się spotkań. 
• Szkolenia. To forma edukacji w zakresie problemu uzależnień. Adresatami szkolenia zwykle są osoby zawodowo zajmujące się problemem narkomanii – pedagodzy, psycholodzy, kuratorzy oraz pracownicy socjalni – specjaliści działających na rzecz mieszkańców Poznania. 

Spotkanie było bardzo inspirujące. Poradnia dzięki pracy 22 współpracujących terapeutów oraz działaniom zespołu administracyjnego robi niesamowicie wiele działań zarówno dla osób uzależnionych jak też członów ich rodzin. Po wybuchu konfliktu zbrojnego na Ukrainie świadczy też pomoc terapeutyczną i udziela wsparcia dużej grupie osób z Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju.

Kolejnym krokiem naszej delegacji była wizyta w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Poznaniu przy ul. Małeckiego 11 w Poznaniu. Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia realizuje zadania określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 15 grudnia 2018 r. (Dz.U.2018.2410 z 2018.12.27). Z zadaniami jednostki zapoznał nas Pan Jacek Sobczak – Dyrektor WOTUW i Pani Iwona Labus-Wasilewska – Kierownik Przychodni Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Poznaniu, psycholog, certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień. W strukturze WOTUW działa Ośrodek leczenia Uzależnień mający swoją siedzibę w Charcicach koło Poznania i Przychodnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia, gdzie przyjęli nas nasi Gospodarze. Zarówno Dyrektor jak i Pani Kierownik podkreślali jako zaletę tego miejsca, stały, niezmienny od lat adres placówki, który jest znany mieszkańcom Poznania i województwa wielkopolskiego, co znacznie ułatwia identyfikację miejsca ale i wysokiego poziomu świadczonych usług.

Przychodnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Poznaniu przy ul. Małeckiego 11 jest jednostką organizacyjną Zakładu Leczenia Uzależnień w Charcicach. Nadrzędnym celem działalności Przychodni jest zapewnienie jak najwyższej jakości realizowanych programów psychoterapii oraz stałe zwiększanie ich skuteczności. W ramach struktury organizacyjnej Przychodni działają:

– Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia;

– Oddział Dzienny Terapii Uzależnienia od Alkoholu;

W Przychodni leczone są osoby, które mają problem z używaniem alkoholu i ich bliskich. Podstawową metodą leczenia jest psychoterapia – psychologiczna forma oddziaływań w celu uzyskania zmiany w obszarze myślenia, przeżywania i zachowania. Pacjent realizuje cele terapeutyczne (odpowiednie do jego aktualnych potrzeb) uczestnicząc w programie psychoterapii (sesje psychoedukacji i psychoterapii grupowej) oraz sesjach indywidualnych. Ma również możliwość skorzystania z konsultacji lekarza psychiatry oraz dostęp do badań diagnostycznych i laboratoryjnych. Leczenie osób uzależnionych oraz ich bliskich jest bezpłatne (finansowane ze środków NFZ). Dla osób uzależnionych, które nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego leczenie również jest bezpłatne.

Pani Iwona Labus-Wasilewska – Kierownik Przychodni opowiedziała również o prowadzonych w WOTUW programach redukcji szkód: „Dla pijących w sposób szkodliwy proponowana jest indywidualna i grupowa praca nad zmianą modelu picia. Zalecanym i najbardziej bezpiecznym celem terapeutycznym dla osób uzależnionych jest utrzymanie trwałej abstynencji oraz poprawa zdrowia fizycznego, psychicznego i jakości życia. Dla pacjentów, którzy mają trudność z utrzymaniem trwałej abstynencji akceptowanym celem może być redukcja spożycia alkoholu i ograniczenie szkód (przy czym redukcja spożycia i szkód może być celem pośrednim na drodze do abstynencji). Cel terapeutyczny jest określany wspólnie z pacjentem i zawsze istnieje możliwość zmiany celu (cele mogą być modyfikowane). Pacjent realizuje cele terapeutyczne uczestnicząc w programie psychoterapii uzależnień (sesje grupowe i indywidualne).”

W WOTUW prowadzi:

• Pomoc dla osób uzależnionych: sesje indywidualne i grupowe

– Program podstawowy – praca psychoterapeutyczna jest skoncentrowana na: budowaniu, wzmacnianiu motywacji do zmiany; uczeniu i wzmacnianiu umiejętności pomagających zmienić wzory zachowania związane z piciem; zasobach osoby uzależnionej; podtrzymaniu zmiany, nauce zapobiegania nawrotom picia;

Program zaawansowany: praca nad poczuciem własnej wartości, złością, wstydem, poczuciem winy, poczuciem krzywdy, rozwojem duchowym, asertywnością, uczuciami; praca nad rozwiązywaniem problemów osobistych;

• Pomoc dla osób współuzależnionych: sesje indywidualne i grupowe;

Program podstawowy – praca psychoterapeutyczna jest skoncentrowana na: budowaniu i wzmacnianiu motywacji do zmiany; edukacji nt. uzależnienia i jego wpływu na sytuację rodzinną i osobistą; rozpoznaniu własnego wzorca współuzależnienia; uczeniu i wzmacnianiu umiejętności konstruktywnego radzenia sobie;

Program zaawansowany – wzmacnianie wprowadzonych zmian: rozwijanie umiejętności; praca nad problemami osobistymi.

• Pomoc dla osób z syndromem DDA:

Sesje indywidualne; praca psychoterapeutyczna nad urazami i niekonstruktywnymi sposobami radzenia sobie; pomoc psychologiczna (konsultacje, interwencje kryzysowe itp.).

• Oferta terapeutyczna proponowana w WOTUW to:
• leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych,
• 2-tygodniowego programu podstawowego. Służy on do zmotywowania pacjenta do dalszej terapii,
• programu terapii podstawowej obejmujący 4 tygodnie:
• zajęć grupowych
• spotkań indywidualnych z terapeutą prowadzącym
• treningu asertywnych zachowań abstynenckich
• warsztatów zapobiegania nawrotom choroby
• muzykoterapii, itp.

Po skończonej terapii można skorzystać z 2-tygodniowego Osobistego Programu Terapii dla osób w kryzysie, nawrocie, chcących uaktualnić wiedzę i motywację.

Kadra to specjaliści psychoterapii uzależnień (9 osób), instruktorzy (2 osoby), lekarze psychiatrzy (3 osoby) i pielęgniarki. Jak powiedziała Pani Kierownik: „Całą swoją wiedzą z wielkim zaangażowaniem służymy naszym Pacjentom w drodze do wyzwolenia się z uzależnienia”.

Wśród kadry WOTUW znaleźć też można superwizora PTPU. Ciekawą inicjatywą, o której opowiedziała Pani kierownik to propozycja superwizji finansowanych przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego. Część superwizji dedykowana jest certyfikowanym specjalistom i instruktorom terapii uzależnień. Grupa spotyka się na kilku posiedzeniach w siedzibie WOTUW. Część dotacji przeznaczona jest na prowadzenie superwizji w ośrodkach, placówkach, stowarzyszeniach i innych miejscach gdzie odbywa się leczenie, terapia, pomoc dla osób uzależnionych.

Pan Jacek Sobczak Dyrektor WOTUW i jednocześnie Ekspert Wojewódzki ds. Informacji o Narkotykach i Narkomanii w województwie wielkopolskim przybliżył pokrótce inicjatywy Samorządu Województwa Wielkopolskiego w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom. Ważną rolę wśród tych zadań pełni współpraca z organizacjami pozarządowymi, realizującymi zadania publiczne w zakresie rozwiązywania problemów uzależnień, dająca możliwość wsparcia dla dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych borykających się już z uzależnieniem lub nadużywaniem substancji psychoaktywnych. W ramach ustawy o zatrudnieniu socjalnym przekazywane są także dotacje celowe na pierwsze wyposażenie dla nowotworzonych Centrów Integracji Społecznej w województwie. Ponadto Samorząd współpracuje z podległymi mu SPZOZ-ami realizującymi zadania z zakresu uzależnień oraz z jednostką budżetową Samorządu Województwa Wielkopolskiego tj. Regionalnym Centrum Profilaktyki Uzależnień dla Dzieci i Młodzieży w Rogoźnie. W Wielkopolsce funkcjonuje też Dom Pomocy Społecznej, w którym przebywają osoby starsze z problemem uzależnienia. Prowadzone jest tam leczenie i terapia.

Ze swojej strony przekazaliśmy informacje nt. funkcjonowania Regionalnego Punktu Diagnozy i Terapii FAS/FASD w Lublinie, inicjatywy szkoleniowej realizowanej we współpracy z KCPU, tj. projekt Frontline Politeia. Opowiedziałyśmy o realizowanych zadaniach i inicjatywach wspieranych przez Samorząd Województwa Lubelskiego. Dziękujemy serdecznie Pani Jagodzie Gierczyk – Dyrektor Poradni Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Poznaniu, Stowarzyszenie MONAR oraz Panu Jackowi Sobczakowi – Dyrektorowi WOTUW i Pani Iwonie Labus-Wasilewskiej – Kierownikowi Przychodni Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Poznaniu, za ciepłe i jednocześnie bardzo merytoryczne spotkanie. Wymiana doświadczeń była bardzo cenna i miejmy nadzieję, że wkrótce przyniesie wymierne korzyści dla obu stron. W załączeniu zachęcamy do obejrzenia galerii zdjęć z wizyty.