W ubiegłym tygodniu prezydent podpisał ustawę z dnia 16 kwietna 2020 roku o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która wprowadza kilka zmian do „Tarczy Antykryzysowej” czyli ustawy z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (…). Co „Tarcza Antykryzysowa 2” zmienia w przepisach ważnych dla organizacji pozarządowych?
Pierwszą wersję „Tarczy” opisaliśmy m.in. w wiadomości „Tarcza antykryzysowa dla organizacji pozarządowych”. Dla lepszego zrozumienia poniższej informacji, warto na początek zapoznać się z opisanymi we wskazanym tekście ułatwieniami dla NGO-sów, które zaproponowano w pierwotnej wersji przepisów antykryzysowych.
Rozszerzenie zwolnienia z ZUS
W pierwotnej wersji Tarczy Antykryzysowej zwolnienie z opłacania nieopłaconych składek ZUS za okres marzec-maj 2020 roku przysługiwało wyłącznie płatnikom, którzy na dzień 29 lutego 2020 roku zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych i byli płatnikami składek przed 1 lutego 2020 roku.
Taki zapis wykluczał z tej formy wsparcia podmioty, które zaczęły zatrudniać osoby podlegające ubezpieczeniom społecznym dopiero po 1 lutego bieżącego roku. Po nowelizacji ustawy o zwolnienie z opłacenia składek ZUS za okres marzec-maj będą się mogły ubiegać także podmioty, które zgłosiły się jako płatnik składek już po 1 lutego, pod warunkiem, że na ostatni dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym stały się płatnikami miały zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych nie więcej niż 9 ubezpieczonych.
Nowelizacja rozszerza także katalog płatników zwolnionych z opłacania składek o spółdzielnie socjalne zatrudniające więcej niż 9 osób, które teraz niezależnie od liczby zgłoszonych ubezpieczonych mają prawo do całkowitego zwolnienia z opłacania składek ZUS za miesiące marzec-maj.
Zwolniono także większe podmioty – płatników, którzy zgłosili do ubezpieczenia społecznego więcej niż 9 ale mniej niż 50 ubezpieczonych. Im także przysługuje zwolnienie z opłacania składek, ale tylko do wysokości 50% ich sumy.
Przypominam jednocześnie, że zwolnienie dotyczy wyłącznie składek nieopłaconych – jeśli organizacja już odprowadziła składki za marzec, nie ma możliwości ich odzyskania. Składki za marzec, kwiecień i maj musimy naliczyć tak jak dotychczas tylko:
- nie przelewamy ich na konto ZUS (spółdzielnie socjalne i płatnicy zgłaszający mniej niż 10 ubezpieczonych) lub
- przelewamy połowę kwoty wynikającej z deklaracji za dany miesiąc (płatnicy zgłaszający więcej niż 9 ale mniej niż 50 ubezpieczonych).
Niektóre organizacje, które już złożyły wniosek o zwolnienie niepokoją się brakiem odpowiedzi z ZUS. Niepotrzebnie, ZUS uspokaja, że zwolnienie będzie przysługiwało każdemu, kto spełnia powyższe warunki, ale samej decyzji nie powinniśmy się spodziewać szybko.
Warto jednak zwrócić uwagę, że w związku z nieopłaceniem składek za marzec na naszym koncie w ZUS pojawi się niedopłata. Na tym etapie nie jest dla mnie jasne jak organizacje mają sobie poradzić z koniecznością załączania oświadczeń o niezaleganiu ze składkami, wymaganych np. przy ubieganiu się o dotacje, gdy z formalnego punktu widzenia na początku czerwca będą mieć już nawet trzymiesięczne zaległości. Mam nadzieję, że ten problem zostanie uwzględniony na poziomie poszczególnych konkursów grantowych oraz przy innych rozstrzygnięciach, gdzie warunkiem jest niezaleganie z należnościami wobec ZUS. A problem wymaga pilnego rozstrzygnięcia, bowiem wymóg niezalegania z należnościami wobec ZUS jest choćby w trwających właśnie naborach na dofinansowanie wynagrodzeń w ramach samej Tarczy Antykryzysowej.
Podstawa prawna: znowelizowany Art 31zo Tarczy Antykryzysowej
Rozszerzenie listy podmiotów uprawnionych do świadczeń z FGŚP
W pierwotnej wersji Tarczy Antykryzysowej dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do wynagrodzeń pracowników, objętych przestojem ekonomicznym lub obniżką wynagrodzenia, było możliwe wyłącznie dla przedsiębiorców, czyli w przypadku organizacji pozarządowych – tylko tych, które miały zarejestrowaną działalność gospodarczą (bo to właśnie spowodowany koronawirusem spadek obrotów gospodarczych był warunkiem uzyskania dofinansowania do wynagrodzeń pracowników przez okres maksymalnie 3 miesięcy). Nowelizacja rozszerzyła katalog podmiotów, które mogą skorzystać z tego instrumentu także o inne organizacje pozarządowe oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Ale nadal warunkiem skorzystania jest spowodowany przez koronawirusa spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług więc organizacje prowadzące wyłącznie nieodpłatną działalność statutową nie będą mogły z tej pomocy skorzystać. Zmiana jest jednak korzystna dla organizacji prowadzących sprzedaż w ramach swojej odpłatnej działalności pożytku publicznego i mocno dotkniętych obecną sytuacją, na przykład z powodu całkowitego zakazu prowadzenia niektórych rodzajów działalności. Trzeba jednak podkreślić, że to rozwiązanie jest szczególne i wymaga od pracodawcy podjęcia – w porozumieniu z pracownikami – dość radykalnych działań, takich jak obniżenie wymiaru czasu pracy (maksymalnie o 20% ale do nie mniej niż 0,5 etatu) lub obniżenie wynagrodzeń (maksymalnie o 50%).
Podstawa prawna: znowelizowany art 15g Tarczy Antykryzysowej
Więcej uprawnionych do mikropożyczki
Organizacje prowadzące działalność gospodarczą mogą skorzystać z niskooprocentowanej mikropożyczki (do 5 000 zł) także jeśli ich średnioroczne zatrudnienie przekracza 10 osób. Nowelizacja Tarczy podniosła limit zatrudnienia dla uprawnionych do mikropożyczki aż do 250 osób, zmienił się też na bardziej przyjazny warunek umorzenia pożyczki – wystarczy prowadzenie działalności gospodarczej przez trzy miesiące od jej udzielenia. Nabór wniosków o mikropożyczki już trwa, szczegóły dotyczące pożyczek znajdziesz tutaj.
Podstawa prawna: znowelizowany Art 15zzd Tarczy Antykryzysowej
Zmiany w realizacji zadań publicznych
Tarcza Antykryzysowa wprowadziła zapisy umożliwiające zmiany w realizacji zadań publicznych, które w związku z wystąpieniem koronawirusa nie mogą być przeprowadzone w przewidzianej w umowie formie lub czasie, albo zaplanowane wskaźniki są niemożliwe do osiągnięcia. Organy zlecające zadania publiczne dostały też prawo do uznania za kwalifikowalne wydatki poniesione przez organizacje realizujące takie zadania, nawet w przypadku jeśli ostatecznie dane działanie się nie odbyło. Nowelizacja Tarczy nakłada na organizacje realizujące zadania publiczne obowiązek niezwłocznego informowania organu takie zadanie zlecającego o wszelkich okolicznościach związanych z koronawirusem, które mogą mieć wpływ na wykonanie objętego umową zadania publicznego.
Organizacje powinny informować, między innymi, o personelu projektu poddanym kwarantannie, hospitalizacji lub z innego powodu czasowo wyłączonym z możliwości udziału w realizacji zadania, a także o wszystkich innych okolicznościach mogących zagrozić zgodnej z umową realizacji zadania.
Niezwłoczne i szczegółowe informowanie o wszelkich okolicznościach mających wpływ na realizację zadania ma pomóc we wprowadzeniu niezbędnych zmian w umowie, a te będą mogły dotyczyć terminu wykonania umowy lub jej części, zakresu wykonania umowy, zmiany rodzaju prowadzonych działań, zadanie będzie też można zawiesić.
Nowelizacja daje organom zlecającym realizację zadań publicznych nie tylko szerokie uprawnienia do zmiany umów z organizacjami ale też – co równie ważne – znosi ich prawną odpowiedzialność za niedochodzenie od organizacji pozarządowych roszczeń z tytułu nienależytego wykonania umowy jeśli było to spowodowane koronawirusem. Takie działanie urzędnika nie będzie stanowiło naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a on sam nie będzie z tego tytułu zagrożony odpowiedzialnością karną, Tarcza zniosła więc ważną przeszkodę we wprowadzaniu dużych zmian w umowach dotacji – strach urzędnika przed organami, które go mogą ze zbytniej elastyczności rozliczyć.
Podstawa prawna: dodany do Tarczy Antykryzysowej Art 15zzzzzb
Dopuszczalność zdalnych posiedzeń organów
Nowelizacja Tarczy rozwiązuje problem jaki mogą mieć organizacje pozarządowe przy zatwierdzaniu sprawozdań finansowych oraz podejmowaniu innych istotnych uchwał w sytuacji gdy możliwości zbierania się na posiedzeniach są mocno ograniczone. Nowelizacja zmieniła Prawo o stowarzyszeniach i ustawę o fundacjach, dodając do nich zapis umożliwiający w czasie stanu epidemii odbywanie posiedzeń statutowych organów zdalnie pod warunkiem, m.in. uprzedniego poinformowania wszystkich o sposobie przeprowadzenia posiedzenia oraz zapewnienia możliwości komunikacji uczestników posiedzenia w czasie rzeczywistym. Zapis umożliwia też głosowanie obiegowe z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej pod warunkiem udokumentowanej zgody członków władz na takie rozwiązanie .
Podstawa prawna: Art 16 i 18 Tarczy Antykryzysowej 2
Zmiany dla organizacji pożytku publicznego
Nowelizacja Tarczy rozwiązała problem, który podnosiłam omawiając samą Tarczę – przepis przedłużający podatnikom termin złożenia zeznania podatkowego za 2019 rok był tak skonstruowany, że pojawiły się wątpliwości czy urzędy skarbowe nie będą odmawiać przekazywania organizacjom pożytku publicznego środków z 1% w przypadku zeznań złożonych po 30 kwietnia. W nowelizacji ten przepis doprecyzowano tak, żeby nie było wątpliwości – organizacja pożytku publicznego dostanie przekazane na jej rzecz środki z 1% jeśli zeznanie złożone zostanie do końca maja, lub jego korekta – do końca czerwca.
Zmieni się też termin złożenia przez organizacje pożytku publicznego sprawozdania z działalności oraz zatwierdzonego sprawozdania finansowego, przyjęta ustawa daje Przewodniczącemu Komitetu ds Pożytku Publicznego prawo ogłoszenia nowego terminu na realizację obowiązku, który w normalnych warunkach przypadał na 15 lipca. Ustawa nie wskazuje konkretnej daty ale zakładam, że jedynym logicznym rozwiązaniem będzie ustalenie jej na 15 dni po nowej dacie zatwierdzenia sprawozdania finansowego, co wypadałoby 15 października.
Podstawa prawna: Art. 19 Tarczy Antykryzysowej 2 i dodany do Tarczy Antykryzysowej art. 15zzzzze Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
